Rezygnacja z Części Urlopu Macierzyńskiego

Urlop macierzyński jest automatycznie przyznawany dla matki dziecka. Jest on obowiązkowy. Pomimo tego kobieta ma prawo zrezygnować z ostatnich 6 tygodni tego urlopu i wrócić do pracy. Warunek jest jednak jeden. Niewykorzystaną przez matkę część urlopu musi wykorzystać ojciec dziecka przejmując opiekę nad dzieckiem.

• Zasady rezygnacji z urlopu macierzyńskiego
• Wnioskowanie o rezygnację z urlopu macierzyńskiego
• Wzory wniosków
• Przepisy prawa

Zasady rezygnacji z urlopu macierzyńskiego

Co do zasady urlop macierzyński jest automatycznie przyznawany dla matki dziecka. Musi ona obowiązkowo pozostać w domu przez pierwsze 14 tygodni po porodzie. Jeżeli kobieta urodziła jedno dziecko czyli ma prawo do macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni to z pozostałych 6 tygodni (lub mniej jeżeli była na urlopie macierzyńskim również przed porodem) może zrezygnować i wrócić do pracy (Art. 180 § 4 k.p.). Warunek jest jednak jeden. Niewykorzystaną przez matkę część urlopu musi wykorzystać ojciec dziecka przejmując tym samym opiekę nad dzieckiem. Jeżeli nie będzie w stanie tego zrobić (np. ze względów zawodowych) to kobieta będzie musiała wykorzystać cały przysługujący jej urlopu macierzyński.

Jak wspomniano powyżej niewykorzystaną przez matkę część urlopu macierzyńskiego musi wykorzystać ojciec (urlop ten wówczas potocznie określa się mianem urlopu tacierzyńskiego). Oczywiście dotyczy to sytuacji kiedy ojciec jest pracownikiem (Art. 180 § 4 pkt. 1 k.p.) i w związku z tym może wystąpić do swojego pracodawcy o urlop macierzyński. W czasie przebywania na macierzyńskim będzie on otrzymywał zasiłek macierzyński. W przypadku jeżeli ojciec nie jest pracownikiem ale ma opłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe prowadząc działalność zarobkową (np. działalność gospodarczą lub wykonując pracę na podstawie umowy zlecenie) wówczas warunkiem rezygnacji przez matkę z urlopu macierzyńskiego jest przerwanie przez ojca działalności zarobkowej (Art. 180 § 4 pkt. 2 k.p.). Działalność musi przerwać na okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego jaki pozostał matce do wykorzystania. W tym czasie ojciec będzie sprawował osobistą opiekę nad dzieckiem. Będzie oczywiście otrzymywał zasiłek macierzyński. Zasiłek wyniesie 80% podstawy jeżeli matka wystąpiła wcześniej o urlop rodzicielski „z góry”. W innym przypadku zasiłek wyniesie 100% podstawy. Szczegóły w artykule „Zasiłek macierzyński„.

Ważne jest to, że ojciec musi przejąć od matki opiekę nad dzieckiem dokładnie na ten okres który pozostał matce po rezygnacji z tego urlopu. Okres ten nie może być krótszy. Urlop macierzyński ojca musi rozpocząć się bezpośrednio po zakończeniu urlopu przez matkę (musi być zapewniona kontynuacja urlopu, nie może być ani dnia przerwy) i skończyć się w terminie w którym urlop ten miał się zakończyć dla matki. Należy zwrócić na to uwagę wypełniając odpowiednie wnioski w tej spawie. Oczywiście w tym punkcie należy pamiętać, że urlop macierzyński jest udzielany w tygodniach a nie w dniach, gdzie tydzień odpowiada 7 dniom kalendarzowym.

Wnioskowanie o rezygnację z urlopu macierzyńskiego

Aby zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego kobieta w terminie 7 dni przed powrotem do pracy (Art. 180 § 8 k.p) musi złożyć do pracodawcy odpowiedni wniosek w tej sprawie (wzór 2). Pracodawca jest zobowiązany wniosek kobiety uwzględnić i przyjąć ją do pracy.  Jeżeli opiekę nad dzieckiem przejmuje:

• ojciec będący pracownikiem wówczas do wniosku o rezygnację w urlopu macierzyńskiego kobieta załącza kopię wniosku ojca dziecka (wniosku jaki złożył u swojego pracodawcy) o udzielenie pozostałej części urlopu macierzyńskiego,
• ojciec nie będący pracownikiem (prowadzący działalność gospodarczą lub wykonując pracę na podstawie umowy zlecenie) wówczas do wniosku o rezygnację w urlopu macierzyńskiego kobieta załącza kopię oświadczenia ojca dziecka o przerwaniu działalności zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego.

Rezygnacja z części urlopu macierzyńskiego przez matkę jest możliwa tylko i wyłącznie w przypadku jeżeli opiekę nad dzieckiem przejmie ojciec dziecka. Jeżeli jest pracownikiem wówczas musi wystąpić do swojego pracodawcy z wnioskiem o udzielenie mu urlopu macierzyńskiego w części z której rezygnuje matka (wzór 3). Należy przy tym pamiętać, że o ile matka składa do swojego pracodawcy wniosek o rezygnację z macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym przystąpieniem do pracy to ojciec swój wniosek składa wcześniej bo nie później niż 14 dni przed planowanym terminem rozpoczęcie tego urlopu (Art. 180 § 9 k.p).

Procedura przejęcia urlopu macierzyńskiego przez ojca jest zatem następująca. Najpierw ojciec wnioskuje do swojego pracodawcy (z zachowaniem 14 dniowego terminu) o udzielenie mu pozostałej części urlopu macierzyńskiego załączając do wniosku oświadczenie matki o zamiarze rezygnacji z pozostałej części tego urlopu. Pracodawca ojca powinien wydać mu zaświadczenie potwierdzające datę rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego. Następnie matka składa do swojego pracodawcy (z zachowaniem 7 dniowego terminu) wniosek o rezygnację z dalszej części urlopu macierzyńskiego.

W przypadku jeżeli matka nie jest pracownikiem, natomiast ma opłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe prowadząc działalność zarobkową (np. prowadząc działalność gospodarczą lub wykonując pracę na podstawie umowy zlecenie) wówczas chcąc powrócić do prowadzenia tej działalności musi zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego (Art. 180 § 5 k.p.). Oczywiście analogicznie do sytuacji matki będącej na urlopie macierzyńskim, rezygnacja z pobierania zasiłku macierzyńskiego może nastąpić po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie. Ojcu natomiast przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego po rezygnacji matki z dalszego pobierania zasiłku macierzyńskiego. W tym celu musi złożyć do swojego pracodawcy w terminie nie krótszym niż 14 dni przed terminem planowanego rozpoczęcia korzystania z urlopu odpowiedni wniosek w tej sprawie (wzór 4). Pracodawca jest zobowiązany wniosek uwzględnić i udzielić urlopu macierzyńskiego.

Wzory wniosków

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 180

§4. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:

1. pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko;
2. przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

§5. Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego.

§8. W przypadkach, o których mowa w § 4 i 6, pracownica składa pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186^8a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy.

§9. Części urlopu macierzyńskiego, o której mowa w § 4 pkt 1, § 5, § 6 pkt 1 i § 7, pracodawca udziela, odpowiednio, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny, na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186^8a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny.