Szczególne Warunki Pracy Kobiet w Ciąży
Prawa kobiet w ciąży które wynikają z kodeksu pracy nie ograniczają się wyłącznie do ochrony przed zwolnieniem. Jeżeli będąc w ciąży jesteś czynna zawodowo (nie masz medycznych przeciwwskazań do wykonywania pracy) możesz liczyć na specjalne traktowanie w firmie. Wszystko celem ochrony twojego zdrowia oraz zdrowia twojego przyszłego dziecka. Pamiętaj jednak, że aby tak się stało musisz dostarczyć dla swojego pracodawcy dokument potwierdzający ciążę (najlepiej zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę / potwierdzeniem ciąży jest również zwolnienie lekarskie oznaczone kodem B wskazującym na niezdolności do pracy przypadającą w okresie ciąży). Bez takiego dokumentu nie możesz liczyć na ulgi w pracy. Wyjątkiem jest sytuacja kiedy ciąża jest widoczna w sposób nie budzący wątpliwości. Wówczas nawet pomimo braku dokumentu potwierdzającego ciążę pracodawca powinien traktować cię w sposób szczególny.
Na czym polega szczególne traktowanie kobiet w ciąży. Przede wszystkim obowiązuje zakaz zatrudniania kobiet w ciąży przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Ciężarna nie może między innymi wykonywać pracy związanej z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, pracować w hałasie, na wysokości, czy w pozycji wymuszonej. Określony jest limit czasu pracy przy ekranie komputera jak również w pozycji stojącej. Ponadto pracodawca ma mniejszą elastyczność w organizowaniu czasu pracy kobiety w ciąży. Nie może jej między innymi zatrudniać w porze nocnej, czy zlecać pracy w godzinach nadliczbowych. Czas pracy ciężarnej może trwać maksymalnie 8 godzin dziennie. To tylko część zasad do których pracodawca zobowiązany jest się stosować. Należy podkreślić, że dotyczą one wszystkich firm niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, czy formy własności. Nie ma również znaczenia rodzaj umowy jaką kobieta podpisała z pracodawcą.
Zdecydowana większość zakazów oraz ograniczeń w organizacji pracy kobiet w ciąży ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że pracodawca jest zobowiązany do ich stosowania nawet w przypadku jeżeli sama kobieta zgadza się na pracę z pominięciem tych zasad.
Podstawowymi aktami prawnymi które regulują organizację pracy kobiet w ciąży są przepisy Kodeksu pracy oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 roku w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodzących dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią. Należy mieć ponadto na uwadze, że dodatkowe ograniczenia (ponad te które obowiązują w regulacjach) w organizacji pracy kobiety w ciąży może narzucić lekarz, wpisując je w zaświadczeniu lekarskim. Może na przykład dla ciężarnej wykonującej pracę stojącą orzec przeciwwskazanie do pracy w takiej pozycji. W takim przypadku pracodawca będzie zobowiązany do przeniesienia kobiety na stanowisko pracy gdzie praca jest wykonywana w pozycji siedzącej. Stosowanie się pracodawcy do zaleceń lekarskim ma charakter bezwzględny.
Warto również mieć na uwadze, że wszelkie zmiany jakie zachodzą w organizacji pracy kobiety w ciąży nie mogą negatywnie wpływać na jej wynagrodzenie. Kobieta w ciąży nie może po prostu ponosić finansowych konsekwencji tych zmian. Jeżeli na przykład kobieta, która wykonuje pracę zabronioną dla kobiet w ciąży, jest przenoszona (na czas ciąży) do pracy na innym niżej płatnym stanowisku wówczas pracodawca jest zobowiązany wypłacać kobiecie dodatek wyrównawczy. Dodatek ten będzie uzupełniał obniżoną pensję do wysokości pensji jaką kobieta otrzymywała przed zmianą. Nie wchodząc w szczegóły księgowych kalkulacji jeżeli np. pensja kobiety przed jej obniżeniem wynosiła 5000 zł a po obniżeniu 4500 zł wówczas dodatek wyrównawczy wyniesie 500 zł. Należy przy tym pamiętać, że dodatek wyrównawczy nie jest wypłacany w okresie kiedy kobieta jest na zwolnieniu lekarskim i otrzymuje zasiłek chorobowy (mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1995 roku; I PRN 118/94).
Reguła zgodnie z którą kobieta w ciąży nie może finansowo tracić na zmianach w organizacji jej pracy rozciąga się również na sytuację w której kobieta jest zwalniana ze świadczenia pracy. Dzieje się tak wówczas gdy dostosowanie warunków pracy kobiety w ciąży mające na celu wyeliminowanie zagrożeń dla jej zdrowia jest niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku pomimo zwolnienia ze świadczenia pracy, pracodawca cały czas musi wypłacać kobiecie wynagrodzenie tak jakby tą pracę wykonywała.
