Koniec umowy na czas określony w okresie ciąży lub urlopów rodzicielskich

W artykule wyjaśniamy jak przedstawia się sytuacja kobiet które pracują na podstawie umów na czas określony a umowa kończy się w okresie ciąży lub w trakcie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego

• Gdy umowa na czas określony kończy się w trakcie ciąży
• Gdy umowa na czas określony kończy się w trakcie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego
• Przepisy prawa

Gdy umowa na czas określony kończy się w trakcie ciąży

Przede wszystkim pamiętajmy, że wykonywanie pracy na podstawie umowy na czas określony nie osłabia w żaden sposób ochrony kobiet w ciąży przed zwolnieniem. Ochrona przed wypowiedzeniem jak również rozwiązaniem umowy o pracę jest w tym przypadku identyczna jak w przypadku kobiet wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę. Kobietę w ciąży można zwolnić wyłącznie jeżeli zajdą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne) lub w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (więcej w artykule „Kiedy można zwolnić kobietę w ciąży„). Ochrona nie dotyczy natomiast kobiet które pracują na podstawie umów zawartych na okres próbny, który nie przekracza jednego miesiąca (Art. 177 § 2 k.p.) oraz umów zlecenie, umów o dzieło czy innych umów cywilnoprawnych.

A zatem ochrona przed zwolnieniem dotyczy kobiet w ciąży pracujących na podstawie umów:

• na czas określony,
• na czas wykonywania określonej pracy,
• na okres próbny trwający dłużej niż miesiąc.

Ponadto, jeżeli data zakończenia ww. umów przypada po upływie trzeciego miesiąca ciąży (tj. po upływie 12 tygodni i jednego dnia) wówczas ulega przedłużeniu do dnia porodu. Istotne w tym przypadku jest zatem to jak zaawansowana będzie ciąża w chwili kiedy kończy się twoja umowa. Jeżeli przed jej upływem przekroczysz trzeci miesiąc ciąży wówczas umowa zostanie przedłużona. Przedłużenie umowy nastąpi automatycznie do dnia porodu i nie jest w tym przypadku wymagane składanie dodatkowych oświadczeń woli (mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego z 23 grudnia 1963 r. III PR 67/63). Pomimo zakończenia umowy kobieta nie pozostanie jednak bez środków do życia. Ma ona prawo ubiegać się o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Zasiłek taki będzie wypłacany bezpośrednio przez ZUS.

W przypadku powyższych umów kluczowe są informacje zawarte w zaświadczeniu lekarskim stwierdzającym ciążę. Zaświadczenie musi wskazywać początkową datę ciąży. Często w zaświadczeniach lekarze wpisują stopień zaawansowania ciąży na dzień wystawienia zaświadczenia (w którym tygodniu jest w danej chwili ciąża). Taka informacja może być niewystarczająca. Na jej podstawie dokładne określenie kiedy upływa 3 miesiąc ciąży może okazać się niemożliwe.

Drugą sprawą jest to jaki przedział czasu obejmuje 3 miesięczna ciąża. Czas ten oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych w których jeden miesiąc to 28 dni czyli 4 tygodnie (mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2002 r,. I PK 33/02). Oznacza to, że trzeci miesiąc ciąży upływa po 84 dniach czyli po 12 tygodniach licząc od początkowej daty ciąży wskazanej w zaświadczeniu lekarskim.

Ochroną przed zwolnieniem objęte są również kobiety w ciąży pracujące na podstawie umów o pracę na zastępstwo (zawieranych na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy). Należy jednak wskazać, że jest to rodzaj umowy na czas określony w przypadku której nie następuje automatyczne jej przedłużenia do dnia porodu nawet jeżeli spełniony jest warunek jej wygasania po upływie trzeciego miesiąca ciąży.

Gdy umowa na czas określony kończy się w trakcie urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego

W przypadku jeżeli w trakcie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego kończy się  umowa zawarta na czas określony wówczas ulega ona rozwiązaniu z upływem dnia wskazanego w umowie i nie następuje jej przedłużenie do końca urlopów związanych z rodzicielstwem. To oznacza, że z dniem rozwiązania umowy pracownik traci prawo do urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Zachowuje jednak prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli zatem umowa wygasa w trakcie urlopu macierzyńskiego wówczas rodzic ma prawo do  zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi pozostałej niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego jak również urlopu rodzicielskiego. Jeżeli natomiast umowa wygasa w trakcie urlopu rodzicielskiego wówczas pracownik ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za pozostałą niewykorzystaną część urlopu rodzicielskiego. Świadczenie będzie wypłacane bezpośrednio przez ZUS.

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 177.

§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca.

§ 3. Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

§ 3¹. Przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio także do pracownika – ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.

—

Wyrok Sądu Najwyższego

z 23 grudnia 1963 r. III PR 67/63

„Przedłużenie następuje „z mocy samego prawa” bez potrzeby składania jakichkolwiek oświadczeń stron, a w szczególności oświadczenia zakładu pracy.