Urlop Wychowawczy – Kalkulacje Terminów w Szczegółach

W tym artykule dowiesz się jak prawidłowo ustalić termin rozpoczęcia oraz zakończenia urlopu wychowawczego jak również kiedy przypada ostatni dzień na złożenie wniosku o udzielenie bądź rezygnację z tego urlopu.

Ustalenie terminu rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego

• Urlop wychowawczy trwa 36 miesięcy (3 lata) ale nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia (Art. 186, § 2, p.). Należy przy tym pamiętać, że jeden ze wskazanych 36 miesięcy jest zarezerwowany dla drugiego rodzica (Art. 186, § 4, k.p.). To oznacza, że maksymalny wymiar urlopu wychowawczego z jakiego może skorzystać jeden z rodziców to 35 miesięcy. Wykorzystanie pełnych 36 miesięcy jest możliwe wyłącznie w przypadku jeżeli drugi rodzic nie żyje, jest pozbawiony władzy rodzicielskiej lub jeżeli jego władza rodzicielska jest ograniczona lub zawieszona (Art. 186, § 9, k.p.),
• Nie trzeba wykorzystywać pełnego wymiaru tego urlopu. Można wykorzystać tylko część. Wymiar urlopu o który wnioskujemy nie musi być wielokrotnością miesiąca.
• Urlop wychowawczy możemy podzielić na części (Art. 186, § 8, p.). Na przykład początkowo wystąpić o rok po czym wystąpić o kolejny okres jeżeli uznamy, że urlop ten chcemy kontynuować,
• Ustalając termin zakończenia urlopu wychowawczego należy stosować zasadę zgodnie z którą urlop ten upływa w dniu poprzedzającym dzień który datą odpowiada dacie pierwszego dnia urlopu wychowawczego. Jeżeli zatem urlop wychowawczy rozpoczyna się 1 stycznia 2018 i został udzielony na 6 miesięcy wówczas wygaśnie 30 czerwca 2018 (Stanowisko Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z 2 czerwca 2016 r. w sprawie ustalania okresu urlopu wychowawczego). Więcej przykładów w tabeli poniżej.

• Jeżeli pomiędzy poszczególnymi częściami urlopu wychowawczego występują przerwy wówczas dla ustalenia kiedy upłynie dopuszczalne 36 miesięcy należy sumować pełne kolejne nieprzerwane miesiące urlopu wychowawczego. Należy również zsumować dni „wystające” poza pełne miesiące, przyjmując 30 dni za jeden miesiąc (Stanowisko Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z 2 czerwca 2016 r. w sprawie ustalania okresu urlopu wychowawczego).

Przyjmując, że kobieta jest uprawniona do 35 miesięcy urlopu wychowawczego do wykorzystania pozostanie jej 17 miesięcy bez 11 dni.

• Urlop wychowawczy trwa nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Więcej nt. urlopu wychowawczego znajdziesz tutaj.

Ustalenie terminu na złożenie wniosku o udzielenie lub rezygnację z urlopu wychowawczego oraz oświadczenia o wycofaniu wniosku o urlop wychowawczy

Generalne zasady ustalania terminów są następujące:

• Terminy na złożenie wniosku o udzielenie bądź rezygnację z urlopu wychowawczego jak również złożenie oświadczenia o wycofaniu wniosku o urlop wychowawczy są w Kodeksie pracy określone w dniach (nie później niż … dni przed…),
• Zgodnie z Art. 111, § 1 Kodeksu cywilnego, termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia (dzień ten będzie ostatnim dniem na złożenie wniosku),
• Zgodnie z Art. 111, § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
• Zgodnie z Art. 115 Kodeksu cywilnego jeżeli koniec terminu do wykonania czynności (złożenia wniosku) przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą,
• Zgodnie z Art. 61, § 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. A zatem mówiąc o dacie przekazania wniosku pracodawcy mówimy o dacie w której wniosek ten wpłynął do pracodawcy. Jeżeli zatem wniosek wysyłamy pocztą wówczas za datę złożenia wniosku uznaje się datę wskazaną na potwierdzeniu odbioru a nie datę nadania listu na poczcie.

a) Termin na złożenie wniosku o urlop wychowawczy

• Urlop wychowawczy udzielany jest na pisemny wniosek pracownika. Wniosek należy złożyć w odniesieniu do każdej części urlopu wychowawczego z osobna w terminie nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzysta z tego urlopu (Art. 186, § 7, p.).
• Termin ten nie może być zatem krótszy niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu. Wniosek musimy złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym dwudziesty pierwszy dzień kalendarzowy licząc wstecz od dnia poprzedzającego pierwszy dzień urlopu wychowawczego.
• Warto również pamiętać, że w przypadku jeżeli wniosek zostanie złożony bez zachowania 21 dniowego terminu wówczas pracodawca może przychylić się do daty wskazanej w tym wniosku lub udzielić urlopu w innym terminie ale nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku.

b) Termin na wycofanie wniosku o urlop wychowawczy

• Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie (Art. 186, § 7, p.). Mówiąc o wycofaniu wniosku mówimy o sytuacji w której urlop ten jeszcze się nie rozpoczął a pracownik zmienił zdanie i nie chce iść na ten urlop.
• Termin na złożenie oświadczenia nie może być zatem krótszy niż 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Wniosek musimy złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym siódmy dzień kalendarzowy licząc wstecz od dnia poprzedzającego pierwszy dzień planowanego terminu rozpoczęcia urlopu wychowawczego.

c) Termin na rezygnację z urlopu wychowawczego

• Aby zrezygnować z urlop wychowawczego należy poinformować o tym pracodawcę w terminie nie później niż 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy (Art. 186³, k.p.).
• Mówiąc o rezygnacji z urlopu wychowawczego mówimy o sytuacji w której urlop ten już się rozpoczął a pracownik chciałby skrócić termin jego zakończenia.
• Termin na złożenie rezygnacji z urlopu nie może być zatem krótszy niż 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Wniosek musimy złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym trzydziesty dzień kalendarzowy licząc wstecz od dnia poprzedzającego pierwszy dzień planowanego terminu powrotu do pracy.

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 186.

§ 2. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

§ 3. Jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, niezależnie od urlopu, o którym mowa w § 2, może być udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

§ 3¹. Urlopy w wymiarach, o których mowa w § 2 i 3, przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka.

§ 4. Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu określonego w § 2 i 3. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.

§ 5. Skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka urlopu, o którym mowa w § 4.

§ 6. Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa w § 2 i 3.

§ 7. Urlop wychowawczy jest udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186^8a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie.

§ 7¹. Jeżeli wniosek, o którym mowa w § 7, został złożony bez zachowania terminu pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku.

§ 8. Urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu.

§ 9. Rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:
1) drugi rodzic dziecka nie żyje,
2) drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
3) drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.
Przepisy § 1, § 2 zdanie drugie, § 3, 7 i 8 stosuje się.

§ 10. Jeżeli dziecko pozostaje pod opieką jednego opiekuna przysługuje mu urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy. Przepisy § 1, § 2 zdanie drugie, § 3, 7, 7¹ i 8 stosuje się.

—

Art. 186³. Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:
1) w każdym czasie – za zgodą pracodawcy;
2) po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

—

Kodeks cywilny

Art. 61. § 1. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
§ 2. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią. 

Art. 111. § 1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.
§ 2. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.

Art. 112. Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.

Art. 114. Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.

Art. 115. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

—

Stanowisko Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z 2 czerwca 2016 r.

w sprawie ustalania okresu urlopu wychowawczego

Zgodnie z art. 186 § 2 Kodeksu pracy wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Dopuszczalny 36-miesięczny okres urlopu wychowawczego należy, zdaniem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, obliczać z uwzględnieniem orzecznictwa sądowego dotyczącego ustalania okresu zatrudnienia pracownika. Jak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2009 r. (II PK 223/09, LEX nr 585777) sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do tego wyroku „w judykaturze utrwalony jest pogląd, że sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1991 r., I PZP 16/91, OSNCP 1992 z. 1 poz. 10, czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96, OSNP 1997 nr 17, poz. 310). Zasady nabycia uprawnień pracowniczych są zatem zawarte w postanowieniach prawa pracy i odbiegają od reguł prawa cywilnego. Uznając zaś, że kwestia ta jest uregulowana w prawie pracy – jakkolwiek nie wprost – nie ma podstaw, by sięgać do Kodeksu cywilnego, gdyż w myśl art. 300 k.p. stosujemy go do stosunków pracy tylko w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy.

Zdaniem Departamentu oznacza to, że jeżeli urlop wychowawczy został udzielony od dnia 4 kwietnia 2016 r., to 6 miesięczny okres urlopu wychowawczego upływa 3 października 2016 r. Natomiast jeżeli występują między częściami urlopu wychowawczego przerwy, to dla ustalenia kiedy miną dopuszczalne 36 miesięcy, należy sumować pełne kolejne nieprzerwane miesiące urlopu wychowawczego, przyjmując, że okres miesiąca upływa w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada początkowemu dniowi okresu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca (np. miesiąc liczony od dnia 4 kwietnia upływa w dniu 3 maja). Należy także zsumować dni „wystające” poza pełne miesiące, przyjmując 30 dni za jeden miesiąc.

Departament Prawa Pracy podkreśla, że jego poglądy nie są wiążące dla pracowników, pracodawców, Państwowej Inspekcji Pracy ani sądów pracy. Organem uprawnionym do oceny prawidłowości stosowania przepisów prawa pracy przez pracodawców jest Państwowa Inspekcja Pracy, a spory ze stosunku pracy rozstrzygają sądy pracy.

(UiPP Nr 13 (415) z 01.07.2016 r. str. 6)