Praca na Urlopie Wychowawczym

Będąc na urlopie wychowawczym możemy podjąć pracę u dotychczasowego lub innego pracodawcy jak również inną działalność zarobkową. Należy jednak pamiętać aby czas jaki poświecimy na pracę nie kolidował z urlopem wychowawczym tzn. możliwością opieki nad dzieckiem. Urlop wychowawczy i opieka nad dzieckiem musi pozostać na pierwszym planie. Praca ma być tylko dodatkiem.

• U kogo i jaki rodzaj pracy
• W jakim wymiarze
• Zmiany w ubezpieczeniach ZUS
• Poinformowanie pracodawcy
• Przepisy prawa

U kogo i jaki rodzaj pracy

Zgodnie z przepisami Kodeku pracy (Art. 186² § 1 k.p.) w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność. Kodeks nie ogranicza przy tym podstawy zatrudnienia jak również formy w jakiej praca ta może być wykonywana. To oznacza, że można podjąć pracę zarówno na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenie, umowa o dzieło) jak również otworzyć własną działalność gospodarczą.

W jakim wymiarze

Kodeks pracy nie precyzuje wymiaru czasu pracy którą można podjąć w trakcie urlopu wychowawczego. Decyzja w tym zakresie należy do pracownika. Musi on jednak pamiętać aby czas jaki poświęci na pracę nie kolidował z urlopem wychowawczym tzn. możliwością opieki nad dzieckiem. Mówimy przecież o pracy w trakcie urlopu wychowawczego a nie w zastępstwie tego urlopu. Urlop wychowawczy i opieka nad dzieckiem musi pozostać na pierwszym planie. Praca ma być tylko dodatkiem.

W tym kontekście pamiętać należy, że w przypadku jeżeli pracodawca który udzielił nam urlopu wychowawczego ustali, że poprzez pracę zaprzestaliśmy trwałego sprawowania opieki nad dzieckiem wówczas wezwie nas do stawienia się w pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania (Art. 186² § 2 k.p.).

Jako „bezpieczną” granicę wymiaru czasu pracy którą mamy szansę „obronić” jest praca maksymalnie do pół etatu. O takim wymiarze mówi się między innymi w informatorach Państwowej Inspekcji Pracy (informator „Rodzice w pracy”, Warszawa 2016) gdzie można przeczytać, że „W piśmiennictwie z zakresu prawa pracy powszechnie akceptuje się pogląd, iż podjęcie pracy w granicach do połowy etatu, co do zasady, nie narusza obowiązku sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem”. Skąd taki pogląd i wskazane pół etatu? Otóż Kodeks pracy przyznaje rodzicom mającym prawo do urlopu wychowawczego jeszcze jeden przywilej. Mogą oni zamiast urlopu wychowawczego wrócić do pracy na część etatu znajdując w ten sposób jednocześnie czas na zajmowanie się dzieckiem (patrz artykuł „Praca na część etatu zamiast urlopu wychowawczego”). Kodeks wskazuje przy tym, że pracownik może wnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Stąd właśnie utarł się pogląd, że pracę do pół etatu można wykonywać pozostając jednocześnie na urlopie wychowawczym natomiast pracę o wymiarze większym niż pół etatu możemy wykonywać wyłącznie poza urlopem wychowawczym wracając po prostu do firmy.

Zmiany w ubezpieczeniach ZUS

Należy pamiętać, że będąc na urlopie wychowawczym zmienia się nasza sytuacja w zakresie ubezpieczeń ZUS. Po pierwsze zakres naszych ubezpieczeń ulega ograniczeniu. Przestajemy podlegać ubezpieczeniu wypadkowemu oraz chorobowemu. Zachowujemy ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne. Po drugie składki ZUS przestaje płacić firma. Z chwilą przejścia na urlop wychowawczy są one finansowane przez skarb państwa. Dzieje się tak do czasu aż osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie podejmie pracy. Jeżeli tak się stanie a z umowy o pracę będzie wynikał obowiązek opłacania składek wówczas dalsze finansowanie ubezpieczeń z budżetu państwa staje się niecelowe. Dotyczy to zatem umów o pracę, omów zlecenie, oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Te formy działalności zarobkowej stanowią tytuł prawny do ubezpieczeń. Nie dotyczy natomiast omów o dzieło. Jeżeli podjęliśmy prace na podstawie takiej właśnie umowy wówczas ubezpieczenia w dalszym ciągu będą finansowane przez skarb państwa.

Poinformowanie pracodawcy

Kodeks pracy nie wymaga aby pracownik który podjął pracę (np. u innego pracodawcy lub rozpoczął działalność gospodarczą) informował o tym pracodawcę który udzielił mu urlopu wychowawczego. Powinniśmy jednak dokonać takiego zgłoszenia ponieważ pracodawca który udziela urlopu wychowawczego zgłasza swoich pracowników do ubezpieczeń finansowych z budżetu państwa. Jeżeli pracownik podejmuje pracę wówczas pracodawca musi dokonać zmian w deklaracjach ZUS, ponieważ składki przestają być finansowane przez państwo a idą z dodatkowego zatrudnienia pracownika.

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 186²

§ 1. W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
§ 2. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.