Wszystko o Okresach Zasiłkowych
Kiedy jesteśmy na zwolnieniu lekarskim otrzymujemy wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy. Czas pobierania tych świadczeń jest ograniczony i określamy mianem okresu zasiłkowego. Standardowo okres zasiłkowy wynosi 182 dni. W przypadku kobiet w ciąży jest on dłuższy i wynosi 270 dni (9 miesięcy). Istnieją pewne zasady kiedy kolejne zwolnienia lekarskie wlicza się do jednego okresu zasiłkowego a kiedy okres zasiłkowy przelicza się na nowo.
- Czym jest okres zasiłkowy
- Co wlicza się do jednego okresu zasiłkowego
- Kiedy powstaje nowy okres zasiłkowy
- Przypadek szczególny
- Powrót do pracy nie jest jedyną przerwą w niezdolności do pracy
- Świadczenie rehabilitacyjne
Czym jest okres zasiłkowy
Okres zasiłkowy to limitowany czas w trakcie którego pobieramy świadczenia chorobowe. Do świadczeń chorobowych należą wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek chorobowy. Wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane przez pracodawcę. Płaci on przez pierwsze 33 dni naszej niezdolności do pracy (dla osób które ukończyły pięćdziesiąty rok życia limit ten wynosi 14 dni). Jeżeli chorujemy dłużej wówczas poczynając od 34-go dnia choroby (lub 15-go dnia dla 50+) otrzymujemy zasiłek chorobowy. Jest to świadczenie ZUS.
Przykład
Pracownik (w wieku poniżej 50 lat) pozostaje na zwolnieniu lekarskim przez okres 40 dni (okres zasiłkowy). Do świadczeń chorobowych jakie z tego tytułu otrzyma należą:
- wynagrodzenie chorobowe – płatne przez pracodawcę przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy,
- zasiłek chorobowy – płatny przez ZUS przez kolejne 7 dni niezdolności do pracy.
Standardowo okres zasiłkowy wynosi 182 dni. W przypadku kobiet w ciąży jest on jednak dłuższy i wynosi aż 270 dni (9 miesięcy). To oznacza, że kobieta może pozostać na zwolnieniu lekarskim przez cały okres ciąży. Choroba która jest przyczyną niezdolności do pracy kobiet w ciąży nie musi mieć jakiegokolwiek związku z ciążą. Choroba musi po prostu przypadać w okresie ciąży.
Kobieta niezdolna do pracy w okresie ciąży otrzymuje zwolnienie lekarskie oznaczone kodem B. Zwolnienie takie daje prawo do pełnopłatnych świadczeń chorobowych (100% podstawy) jak również pozwala zaliczyć dany okres niezdolności do pracy do 270-dniowego okresu zasiłkowego. Jeżeli zwolnienie lekarskie nie zostało w taki sposób oznaczone wówczas kobieta musi przedłożyć dla pracodawcy odrębne zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan ciąży.
Co wlicza się do jednego okresu zasiłkowego
Do jednego okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie następujące po sobie okresy kiedy jesteśmy na zwolnieniu lekarskim bez względu na to, czy choroby które są przyczyną naszej niezdolności do pracy mają ze sobą jakikolwiek związek. Istotne jest to aby pomiędzy kolejnymi chorobami nie było przerwy (powrotu do pracy).
Przykład
Kobieta w ciąży przez 7 dni przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z przeziębieniem. Następnie przez 14 dni była niezdolna do pracy z powodu dolegliwości kręgosłupa. Przez kolejne 7 dni otrzymała zwolnienie lekarskie na chorobę mającą związek z ciążą. Łącznie kobieta była niezdolna do pracy przez 28 dni (7 + 14 + 7).
Ponieważ kolejne choroby następowały bezpośrednio po sobie (nie było powrotu do pracy) dlatego łączny okres niezdolności do pracy (28 dni) zostaje zaliczony do jednego okresu zasiłkowego. Ponieważ choroby miały miejsce w okresie ciąży dlatego maksymalny limit okresu zasiłkowego wynosi 270-dni. To oznacza, że w ramach tego limitu do wykorzystania pozostało 242 dni (270 – 28).
Co dzieje się w przypadku jeżeli kolejne zwolnienia lekarskie nie następują bezpośrednio po sobie. Po zakończeniu jednej choroby następuje powrót do pracy po czym znowu idziemy na zwolnienie lekarskie. W takim przypadku wszystkie zwolnienia zostaną zaliczone do jednego okresu zasiłkowego o ile:
- przerwa pomiędzy nimi (powrót do pracy) nie trwała dłużej niż 60 dni (była mniejsza lub równa 60 dni),
- są spowodowane tą samą chorobą (na zwolnieniu lekarskim lekarz wpisuje kod A który oznacza niezdolność do pracy powstałą po przerwie nieprzekraczającej 60 dni spowodowaną tą samą chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy przed przerwą).
Przykład
Kobieta w ciąży przez 7 dni była na zwolnieniu lekarskim z powodu problemów z kręgosłupem. Po tym czasie wróciła do pracy. Po 10 dniach problemy z kręgosłupem powróciły i kobieta ponownie otrzymała zwolnienie lekarskie. Tym razem na 14 dni.
W tym przypadku oba okresy niezdolności do pracy zostaną zaliczone do jednego okresu zasiłkowego. Dzieje się tak ponieważ przerwa pomiędzy nimi nie była dłuższa niż 60 dni (powrót do pracy trwał 10 dni) a przyczyną nieobecności w pracy była ta sama choroba (problemy z kręgosłupem). Kobieta była niezdolna do pracy 21 dni (7 + 14). Do wykorzystania w ramach tego okresu jest jeszcze 249 dni (270 – 21).
Kiedy powstaje nowy okres zasiłkowy
Nowy okres zasiłkowy powstaje jeżeli kolejne niezdolności do pracy są spowodowane różnymi chorobami a przerwa pomiędzy nimi wynosi przynajmniej jeden dzień (jeden dzień powrotu do pracy).
Przykład
Kobieta w ciąży przebywała na 7 dniowym zwolnieniu lekarskim z powodu problemów z kręgosłupem. Po tym czasie wróciła do pracy. Po 3 dniach otrzymała kolejne zwolnienie lekarskie. Tym razem na 5 dni z powodu przeziębienia.
W tym przypadku okres zasiłkowy zostanie przeliczony na nowo. Oba zwolnienia lekarskie dotyczą różnych chorób (pierwsze dotyczy problemów z kręgosłupem natomiast drugie przeziębienia) a pomiędzy nimi miała miejsce przerwa (powrót do pracy na 3 dni). Druga niezdolność do pracy rozpocznie drugi okres zasiłkowy. Do wykorzystania w ramach tego drugiego okresu zasiłkowego będzie 265 dni (270 – 5).
Nowy okres zasiłkowy przelicza się również w przypadku gdy kolejne niezdolności do pracy zostały spowodowane tą samą chorobą jednak przerwa pomiędzy nimi (powrót do pracy) jest większa niż 60 dni (wyniosła 61 dni i więcej). Istnieje tu jednak jeden warunek. Pracownik po zakończeniu pierwszego zwolnienia lekarskiego musi stać się zdolny do pracy. W tym przypadku znaczenie ma fakt medyczny. Pracownik musi po prostu wyzdrowieć. Mówi o tym wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., sygn. akt II UZP 7/09 wskazujący, że ustanie poprzedniej niezdolności do pracy oznacza ustanie niezdolności do pracy, w znaczeniu medycznym.
Jednocześnie ustalając czy pomiędzy przerwami w niezdolności do pracy mieliśmy do czynienia z tą samą czy różnymi chorobami należy posiłkować się pojęciem „ta sama choroba” o którym mowa w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., I BU 14/11. Pojęcie „ta sama choroba” nie należy odnosić do tych samych numerów statystycznych choroby gdyż nie chodzi o identyczne objawy odpowiadające numerom statystycznym, lecz o opis stanu klinicznego konkretnego układu lub narządu, który – choć daje różne objawy, podpadające pod różne numery statystyczne – wciąż stanowi tę samą chorobę, skoro dotyczy tego samego narządu lub układu.
Przykład
Kobieta w ciąży przebywała na 14 dniowym zwolnieniu lekarskim z powodu problemów z kręgosłupem. Po tym czasie kobieta wróciła do pracy. Po upływie 61 dni znowu stała się niezdolna do pracy z powodu dolegliwości kręgosłupa. Lekarz ponownie wystawił zwolnienie lekarskie na okres 14 dni.
W tym przypadku przerwa pomiędzy zwolnieniami (powrót do pracy) była większa niż 60 dni (wyniosła 61 dni). To oznacza, że okres zasiłkowy zostanie przeliczony na nowo (nawet pomimo tego, że obie niezdolności do pracy zostały spowodowane tą samą chorobą). Druga niezdolność do pracy rozpocznie nowy okres zasiłkowy. W ramach tego okresu do wykorzystania pozostanie 256 dni (270 – 14)
Pracodawca (lub ZUS) może mieć jednak wątpliwość czy kobieta po zakończeniu pierwszego zwolnienia stała się zdolna do pracy i tym samym czy okres zasiłkowy powinien zostać przeliczony na nowo. Może podejrzewać, że dolegliwość kręgosłupa która była przyczyną drugiego zwolnienia z pracy to nawrót niewyleczonej za pierwszym razem choroby. Wątpliwe staje się zatem czy po zakończeniu pierwszej choroby kobieta faktycznie stałą się w zdolna do pracy. Aby rozwiać swoje wątpliwości pracodawca może zadać pytanie dla lekarza który zajmował się leczeniem kobiety. Jeżeli ten orzeknie, że faktycznie drugie zwolnienie miało związek z niedoleczoną za pierwszym razem dolegliwością (kobieta po pierwszej chorobie nie stała się zdolna do pracy) będzie to oznaczać, że okres zasiłkowy nie zostanie przeliczony na nowo. Oba okresy niezdolności do pracy które łącznie wyniosły 28 dni zostaną zaliczone do jednego okresu zasiłkowego. W ramach tego okresu do wykorzystania pozostanie 242 dni (270 – 28).
Przypadek szczególny
Może się zdarzyć, że choroba (niezdolność do pracy) kobiety w ciąży przypadnie bezpośrednio po chorobie poza okresem ciąży. Wydawać by się mogło, że w takim przypadku choroba w okresie ciąży rozpocznie nowy 270 dniowy okres zasiłkowy. W rzeczywistości tak nie jest. Okresy niezdolności do pracy jakie miały miejsce przed ciążą i w okresie ciąży jeżeli następują bezpośrednio po sobie należy sumować i wchodzą w skład jednego okresu zasiłkowego. Jedyne co się zmienia do długość trwania okresu zasiłkowego. Zmienia się on ze 182 na 270 dni.
Przykład
Kobieta od 3 miesięcy (90 dni) jest niezdolna do pracy z powodu dolegliwości ortopedycznych. Zachodzi następnie w ciążę i od razu idzie na zwolnienie lekarskie. Tym razem na 14 dni z powodu przeziębienia.
W tym przypadku ponieważ niezdolność do pracy w okresie ciąży (14 dni) nastąpiła bezpośrednio po niezdolności do pracy przed ciążą (90 dni) dlatego okresy te wchodzą do jednego okresu zasiłkowego. Razem niezdolność do pracy wynosi 104 dni. Obowiązywać tu będzie jednak wydłużony 270 dniowy okres zasiłkowy. W ramach tego okresu do wykorzystania pozostanie 166 dni (270 – 104).
Należy zwrócić uwagę, że w tym przypadku o ile w późniejszym terminie okres zasiłkowy nie zostanie przeliczony na nowo kobieta w ciąży nie będzie mogła pozostać na zwolnieniu lekarskim przez cały okres ciąży. Dzieje się tak ponieważ 270 dniowy okres zasiłkowy został częściowo wyczerpany niezdolnością do pracy mającą miejsce przed ciążą. Po wyczerpaniu okresu zasiłkowego kobieta może natomiast ubiegać się o świadczenia rehabilitacyjne.
Powrót do pracy nie jest jedyną przerwą w niezdolności do pracy
W tym artykule mówiąc o przerwie w niezdolności do pracy (przerwie między zwolnieniami lekarskimi) domyślnie wskazywaliśmy, że jest nią powrót do pracy. Jest to oczywiście skrót myślowy. Powrót do pracy jest najczęstszą przyczyna przerwy w niezdolności do pracy ale nie jedyną. Przerwą tą może być również zwolnienie od obowiązku świadczenia pracy w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem bądź innym członkiem rodziny. Najczęściej przyczyną takiego zwolnienia jest konieczność sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. W tym czasie otrzymujemy zasiłek opiekuńczy. Więcej na ten temat w artykule „Zasiłek opiekuńczy czyli do 60 dni opieki nad dzieckiem”.
Przykład
Kobieta w ciąży przez okres 90 dni przebywała na zwolnieniu lekarskim. Bezpośrednio po tym z uwagi na chorobę dziecka, skorzystała ze zwolnienia z pracy celem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Dziecko było chore przez 7 dni. W tym czasie kobieta pobierała zasiłek opiekuńczy. Po zakończeniu choroby dziecka, kobieta ponownie przebywała na zwolnieniu lekarskim. Tym razem przez okres 30 dni. Choroba która tym razem stała się przyczyną jej niezdolności do pracy nie miała związku z poprzednią chorobą (tą która trwała 90 dni).
W tym przypadku druga niezdolność do pracy (30 dniowa) rozpocznie nowy okres zasiłkowy. Dzieje się tak gdyż pomiędzy pierwszą a drugą chorobą miała miejsce przerwa w niezdolności do pracy. Przerwą tą było zwolnienie z pracy celem sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem. A zatem obie choroby (90 dniowa oraz 30 dniowa) dotyczą dwóch różnych okresów zasiłkowych. Istotne w tym przypadku jest również to, że obie choroby nie miały ze sobą jakiegokolwiek związku (były to dwie różne choroby). Gdyby natomiast drugie zwolnienie lekarz oznaczył kodem A wskazując, że mamy do czynienia z tą sama chorobą, która była przyczyną poprzedniej niezdolności do pracy wówczas obie choroby zostałyby zaliczone do jednego okresu zasiłkowego. W takim przypadku łączna niezdolność do pracy wyniosłaby 120 dni. W ramach danego okresu zasiłkowego (270 dniowego) do wykorzystania pozostałoby 150 dni (270 – 120).
Świadczenie rehabilitacyjne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje po wyczerpaniu zasiłku chorobowego w sytuacji jeżeli pracownik nadal jest niezdolny do pracy natomiast kontynuacja leczenia daje szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne jest przyznawane na maksymalnie 12 miesięcy. W przypadku kobiet w ciąży wynosi ono 100% podstawy (w przypadku pozostałych pracowników 90% podstawy za okres 3 pierwszych miesięcy i 75% podstawy za pozostały okres).
W odniesieniu do kobiet w ciąży ubieganie się o świadczenie rehabilitacyjne może okazać się konieczne w sytuacji jeżeli okres zasiłkowy w którym kobieta otrzymuje zasiłek chorobowy zakończy się w trakcie ciąży a kobieta w dalszym ciągu pozostaje niezdolna do pracy. Może się tak zdarzyć kiedy kobieta choruje również przed ciążą a okres tej choroby łączy się bezpośrednio z chorobą w okresie ciąży. W takim przypadku wydłużony 270 dniowy okres zasiłkowy zostaje częściowo wykorzystany na chorobę przed ciążą i niejako może „nie wystarczyć” na chorobę w okresie ciąży.
O przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego decyduje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
