Zakaz Zatrudniania Kobiet w Ciąży przy Pracach Uciążliwych, Niebezpiecznych lub Szkodliwych dla Zdrowia

Lista prac zabronionych dla kobiet w ciąży jest określona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 roku w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodzących dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią. Zakaz zatrudniania kobiet w ciąży przy pracach znajdujących się w wykazie jest zakazem bezwzględnym. Lista obejmuje prace:

1. związane z wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów,
2. w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym
3. w narażeniu na hałas lub drgania,
4. narażające na działanie pól elektromagnetycznych, oraz promieniowania jonizującego,
5. w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu,
6. w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi
7. w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych
8. grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi

W wykazie prac możemy znaleźć prace zabronione dla kobiet w ciąży bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne. Jako przykład takich prac można wskazać:

• prace w pozycji wymuszonej,
• ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących, żrących lub o właściwościach szkodliwych dla zdrowia,
• przewożenie ładunków na wózku jednokołowym (taczce) i wózku wielokołowym poruszanym ręcznie.

W wykazie znajdują się również prace dla których określono poziom narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne (poziom ten określa granicę dopuszczalności wykonywania takiej pracy przez kobietę w ciąży). Jako przykład takich prac można wskazać:

• ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 3 kg,
• prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej, przy czym czas spędzony w pozycji stojącej nie może jednorazowo przekraczać 15 minut, po którym to czasie powinna nastąpić 15-minutowa przerwa.

Jeżeli kobieta przed zajściem w ciążę wykonywała prace zabronione dla kobiet w ciąży bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne wówczas pracodawca jest zobowiązany to przeniesienia jej do innej pracy (Art. 179 § 1 k.p.) – pracy która nie będzie negatywnie wpływała na zdrowie kobiety oraz przyszłego dziecka. W przypadku jeżeli pracodawca nie może kobiecie zapewnić innego stanowiska pracy wówczas powinien zwolnić ją z obowiązku wykonywania pracy.

W przypadku prac dla których określono dopuszczalny stopień narażenia  na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, pracodawca obowiązany jest dostosować warunki pracy lub ograniczyć czas pracy kobiety w ciąży, tak aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy (Art. 179 § 2 k.p.).

W razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy (Art. 179 § 4 k.p.).

W przypadku natomiast jeżeli kobieta została zwolniona z obowiązku świadczenia pracy wówczas zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia (Art. 179 § 5 k.p.).

Pracodawca jest zobowiązany w swoim regulaminie pracy do sporządzenia listy prac które występują w jego firmie a które są zakazane kobietom w ciąży (Art. 104¹ k.p.).

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 176.

§1. Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.

§2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz prac, o których mowa w § 1, obejmujący prace:

1) związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów,

2) mogące mieć niekorzystny wpływ ze względu na sposób i warunki ich wykonywania, z uwzględnieniem rodzajów czynników występujących w środowisku pracy i poziomu ich występowania

‒ kierując się aktualną wiedzą na temat wpływu warunków wykonywania pracy i czynników występujących w środowisku pracy na zdrowie kobiet, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.

—

Art. 179.

§1. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracy wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 176 § 2, wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

§2. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pozostałych pracach wymienionych w przepisach wydanych na podstawie art. 176 § 2 jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w tych przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

§3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do pracodawcy w przypadku, gdy przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią wynikają z orzeczenia lekarskiego.

§4. W razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy.

§5. Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

§6. Po ustaniu przyczyn uzasadniających przeniesienie pracownicy do innej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownicę przy pracy i w wymiarze czasu pracy określonych w umowie o pracę.

—

Rozporządzenie Rady Ministrów

z dnia 3 kwietnia 2017 roku w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodzących dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.