Jak Zaplanować Urlopy Rodzicielskie aby jak Najdłużej Zostać z Dzieckiem w Domu

Jeżeli jesteś w ciąży i zbliża się czas porodu to znak, że najwyższa pora zaplanować wykorzystanie urlopów związanych z rodzicielstwem. Jeżeli twoim celem jest jak najdłużej zostać z dzieckiem w domu koniecznie przeczytaj ten artykuł. Na przykładzie pokażemy jak zrealizować ten plan. Dowiesz się jak wykorzystać urlopy w maksymalnym możliwym wymiarze, poznasz ważne terminy na składanie wniosków urlopowych, nabędziesz pewności w działaniu.

Pamiętaj, że urlopy związane z rodzicielstwem to nie tylko urlop macierzyński. Do dyspozycji masz wiele innych rodzajów urlopów których zasady wykorzystania różnią się od siebie znacznie.

Na początek zacznij od przeczytania artykułu „Urlopy w pigułce„. To skrót najważniejszych informacji o każdym z tych urlopów. Przegląd tego o czym warto wiedzieć. Poniżej natomiast opisaliśmy wykorzystanie kolejnych urlopów z naszego przykładu.

Urlop macierzyński (20 tygodni)

To pierwsze 20 tygodni pobytu w domu (za tydzień uznaje się 7 dni kalendarzowych). Urlop ten rozpoczyna się automatycznie w dniu narodzin dziecka. Dzień ten jest pierwszym dniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Urlop ten jest dla matki dziecka obowiązkowy. W związku z tym nie musi o niego wnioskować. Do firmy należy jedynie dostarczyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

Za czas pobytu na urlopie macierzyńskim naliczany jest urlop wypoczynkowy na takich samych zasadach jak byśmy w tym czasie pracowali. Dostajemy również zasiłek macierzyński. To świadczenie ZUS które załatwia pracodawca.

Więcej o urlopie macierzyńskim znajdziesz tutaj.
Szczegóły dotyczące zasad ustalania terminów dotyczących urlopu macierzyńskiego znajdziesz tutaj.

Urlop rodzicielski (32 tygodnie)

To kolejne 32 tygodnie wolnego od pracy (tu również 1 tydzień to 7 dni kalendarzowych). Urlop ten jest dobrowolny. Rozpoczyna się następnego dnia kalendarzowego po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.

Podobnie jak w przypadku macierzyńskiego za czas pobytu na rodzicielskim naliczany jest urlop wypoczynkowy na takich samych zasadach jak byśmy w tym czasie pracowali. W dalszym ciągu otrzymujemy zasiłek macierzyński.

Więcej o urlopie rodzicielskim znajdziesz tutaj.
Szczegóły dotyczące zasad ustalania terminów dotyczących urlopu rodzicielskiego znajdziesz tutaj.

Ważna decyzja w sprawie urlopu rodzicielskiego do podjęcia w terminie 21 dni po porodzie

W związku z tym, że urlop rodzicielski jest dobrowolny należy o niego wnioskować, przy czym musimy się zdecydować czy o urlop ten będziemy wnioskować „z góry” czy też „z dołu”.

O urlop rodzicielski „z góry” występujemy wówczas gdy od samego początku wiemy, że chcemy z niego skorzystać w pełnym wymiarze. W takim przypadku wniosek o urlop musimy złożyć w terminie nie później niż 21 dni po porodzie.

O urlop rodzicielski „z dołu” występujemy wówczas jeżeli chcemy elastycznie decydować o sposobie jego wykorzystania (na przykład podzielić go na części lub dzielić jego wykorzystanie pomiędzy matką a ojcem). Wniosek w tej sprawie możemy złożyć w terminie późniejszym niż 21 dni po porodzie ale nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Bardzo ważne jest to, że w zależności od wybranego trybu wnioskowania inaczej ZUS obliczy nam zasiłek macierzyński (wypłacany w okresie urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego).

W przypadku jeżeli o urlop rodzicielski zawnioskujemy „z góry” wówczas przez okres zarówno urlopu macierzyńskiego (20 tygodni) jak również rodzicielskiego (32 tygodnie) będziemy otrzymywać zasiłek macierzyński wysokości 80% podstawy (w skrócie można powiedzieć, że będziemy otrzymywać 80% naszej dotychczasowej pensji).

Jeżeli natomiast o urlop rodzicielski zawnioskujemy „z dołu” wówczas w okresie urlopu macierzyńskiego (20 tygodni) oraz przez pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego będziemy otrzymywać zasiłek wysokości 100% podstawy natomiast przez pozostałą część urlopu rodzicielskiego (26 tygodni) będziemy otrzymywać zasiłek wysokości 60% podstawy.

Niezależnie od wybranego wariantu roczna suma otrzymanych zasiłków będzie identyczna. Inne będzie jedynie rozłożenie tej kwoty w czasie. Albo przez cały rok, miesiąc w miesiąc, będziemy otrzymywać zasiłek wysokości 80% podstawy albo przez pierwsze pół roku zasiłek wyniesie 100% podstawy a przez drugie pół roku 60% podstawy.

Więcej informacji o zasadach kalkulacji zasiłku macierzyńskiego znajdziesz tutaj.

Wzory wniosków o urlop rodzicielski znajdziesz w artykule „Wnioskowanie o Urlop Rodzicielski”

Zaległy urlop wypoczynkowy

Jeżeli dobiega końca roczny okres urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego i zbliża się czas powrotu do pracy wówczas możemy wystąpić do pracodawcy o udzielenie zaległego jak również bieżącego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli wystąpimy o taki urlop i będzie on przypadał zaraz po zakończeniu urlopów związanych z rodzicielstwem wówczas pracodawca nie będzie mógł odmówić nam udzielenia takiego urlopu. Jest to zagwarantowane przepisami Kodeksu pracy. W ten sposób przedłużymy sobie pobyt z dzieckiem w domu o kolejne tygodnie.

Najważniejsze o czym należy pamiętać to aby pomiędzy urlopem wypoczynkowym a urlopem rodzicielskim nie było ani jednego dnia przerwy. Jeżeli wrócimy do pracy (choćby na jeden dzień) i dopiero wówczas wystąpimy o urlop wypoczynkowy wówczas pracodawca nie będzie zobowiązany przepisami Kodeksu pracy do jego udzielenia. Może się na urlop zgodzić ale nie musi. Nie dajmy się zatem skusić namowom szefa, że po powrocie do pracy udzieli nam zaległego urlopu wypoczynkowego. Może się później okazać, że intencje jego działania były zupełnie inne i owszem urlop otrzymamy ale w innym terminie i w innym wymiarze. Nie planujmy również aby zanim pójdziemy na urlop wypoczynkowy wykorzystać 2 dni opieki nad dzieckiem lub w przypadku choroby iść na zwolnienie lekarskie. To spowoduje, że urlop wypoczynkowy nie będzie przypadał bezpośrednio po urlopach związanych z rodzicielstwem co oznacza, że uzyskanie takiego urlopu nie będzie gwarantowane przepisami Kodeksu pracy. Będziemy skazani na decyzję szefa.

Więcej informacji znajdziesz w artykule „Urlop Wypoczynkowy po Urlopie Macierzyńskim / Rodzicielskim„.

Zasiłek opiekuńczy

Jeżeli twoje dziecko jest chore i wymaga opieki wówczas na tą okoliczność możesz uzyskać w każdym roku kalendarzowym do 60 dni kalendarzowych zwolnienie od pracy i otrzymać za ten czas zasiłek opiekuńczy (świadczenie ZUS). Aby skorzystać z tego uprawnienia musisz dostarczyć dla pracodawcy zwolnienie lekarskie wystawione w związku z chorobą dziecka oraz wypełniony wniosek ZUS na druku Z-15A.

Mówiąc o zasiłku celem opieki nad dzieckiem mówimy o dzieciach które nie ukończyły 14 roku życia. Zasiłek możemy otrzymać wyłącznie gdy inny członek rodziny pozostający z nami we wspólnym gospodarstwie domowym nie może zapewnić takiej opieki. Jeżeli jest taka osoba i mogłaby zapewnić opiekę (np. drugi rodzic lub babcia) wówczas nie mamy prawa do zasiłku. Wyjątek stanowią malutkie dzieci w wieku do 2 lat w przypadku których wypłata zasiłku nie jest uzależniona od możliwości zapewnienia opieki przez innego członka rodziny. Nawet jeżeli w gospodarstwie domowym jest np. babcia która jest w pełni sprawna fizycznie i mogłaby zająć się chorym maluchem to możemy bez obaw wziąć zwolnienie na dziecko i wystąpić o zasiłek opiekuńczy.

Więcej informacji znajdziesz w artykule „Zasiłek Opiekuńczy Czyli do 60 dni Opieki nad Dzieckiem„.

Urlop wychowawczy

Trwa 36 miesięcy (3 lata) ale nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Jest to urlop dobrowolny. Należy pamiętać, że urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym. W tym czasie nie otrzymujemy wynagrodzenia czy zasiłku macierzyńskiego. Jedyne co mamy to ubezpieczenie: emerytalne, rentowe oraz zdrowotne.

W związku z tym, że urlop wychowawczy jest dobrowolny należy o niego wnioskować. Wzory wniosków dostępne są w artykule „Wnioskowanie oraz Rezygnacja z Urlopu Wychowawczego„.

Należy również pamiętać, że za czas przebywania na urlopie wychowawczym nie jest nam naliczany urlop wypoczynkowy.

Więcej o urlopie wychowawczym znajdziesz tutaj.
Szczegóły dotyczące zasad ustalania terminów dotyczących urlopu wychowawczego znajdziesz tutaj.

Ciąża w trakcie urlop wychowawczego

Jeżeli w trakcie urlopu wychowawczego zajdziemy w kolejną ciążę mamy do wyboru 2 warianty działania. Pierwszy z nich zakłada pozostanie na urlopie wychowawczym. W przypadku jeżeli urlop ten kończy się po dniu porodu wówczas pozostaniemy na wychowawczym przez cały okres ciąży. Jeżeli natomiast kończy się przed dniem porodu wówczas część ciąży spędzimy na wychowawczym, a część w pracy – ewentualnie na zwolnieniu lekarskim o ile będą ku temu wskazania medyczne. W wariancie tym nie musimy dopełniać żadnych formalności. Jesteśmy na urlopie wychowawczym i po prostu go kontynuujemy. Musimy natomiast pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy. W przypadku choroby w trakcie urlopu wychowawczego nie przysługuje nam zasiłek chorobowy. Jeżeli zatem przewidujesz, że przez całą lub większą część ciąży będziesz chora (tak np. rokuje lekarz prowadzący ciążę) warto rozważyć drugi wariant działania czyli powrót do pracy i wręczenie zwolnienia lekarskiego. Dzięki temu otrzymasz zasiłek chorobowy który w przypadku choroby w trakcie ciąży wynosi aż 100% podstawy (patrz artykuł „Zwolnienie lekarskie w trakcie ciąży„). Ponadto za czas powrotu do pracy (nawet jeżeli wrócimy ze zwolnieniem lekarskim) będzie naliczany urlop wypoczynkowy (nie jest on naliczany kiedy jesteśmy na urlopie wychowawczym). Będziemy go mogli wykorzystać np. po zakończeniu urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego na drugie dziecko.

Aby zrealizować drugi wariant działania, czyli powrót do pracy i wręczenie zwolnienia lekarskiego, musimy najpierw zrezygnować z urlopu wychowawczego. W tym celu musimy złożyć odpowiedni wniosek w tej sprawie do naszego pracodawcy. Pamiętajmy jednak aby wniosek złożyć nie później niż 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Jeżeli dotrzymamy tego terminu wówczas pracodawca będzie zobowiązany przyjąć nas do pracy. Jeżeli natomiast wniosek złożymy bez zachowania tego terminu wówczas przyjęcie nas do pracy będzie zależne od decyzji pracodawcy. Więcej na ten temat w artykule „Wnioskowanie oraz rezygnacja z urlopu wychowawczego”.

A zatem, składamy wniosek o rezygnację z urlopu wychowawczego po czym w pierwszym dniu powrotu do pracy informujemy pracodawcę, że jesteśmy w ciąży i wręczamy zwolnienie lekarskie (oczywiście takie które mówi o chorobie w okresie ciąży). Jeżeli zwolnienia nie mamy od razu to warto wręczyć zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę. Chodzi o to aby dostarczyć dokument poświadczający o tym, że jesteśmy w ciąży (albo zwolnienie lekarskie w związku z chorobą w okresie ciąży albo zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę). A w przypadku jeżeli nie mamy żadnego z tych dokumentów po prostu ustnie poinformujmy pracodawcę o ciąży. Chodzi o to aby do czasu aż nie dostarczymy zwolnienia lekarskiego firma traktowała nas w sposób szczególny z uwzględnieniem wszystkich przywilejów jakie Kodeks pracy przewiduje dla kobiet w ciąży

Co dzieje się natomiast po porodzie? Sprawa jest oczywista, rozpoczynamy urlop macierzyński po nim rodzicielski i cały opisany powyżej cykl może się powtórzyć.

Więcej znajdziesz w artykule „Ciąża / Poród w Trakcie Urlopu Wychowawczego”

Podsumowanie

Łącznie kobieta przebywała z dzieckiem w domu przez okres aż 2,5 roku. Przez cały ten czas była chroniona przed zwolnieniem (poza przypadkami szczególnymi jej miejsce pracy nie było zagrożone). Od 1 lipca 2020 rozpocznie urlop macierzyński na kolejne dziecko co oznacza, że cykl urlopów związanych z rodzicielstwem rozpocznie się na nowo. Jeżeli historia się powtórzy kobieta będzie miała szansę pozostać z dziećmi w domu przez łącznie 5 lat.

Przez większość czasu kobieta otrzymywała jakiś rodzaj świadczeń pieniężnych. Świadczenia wysokości 80% (zasiłek macierzyński oraz zasiłek opiekuńczy) otrzymywała przez blisko połowę powyższego 2,5 letniego okresu (dokładnie przez 47% tego czasu). Świadczenia wysokości 100% (wynagrodzenie z tytułu pracy w okresie urlopu wychowawczego oraz zasiłek chorobowy dla kobiet w ciąży) otrzymywała przez 28% tego czasu. Łącznie świadczenia otrzymywała przez blisko 3/4 wskazanego okresu.

W poniższej tabeli znajduje się podsumowanie świadczeń pieniężnych w kolejnych okresach.