Ochrona przed Zwolnieniem oraz Możliwość Zwolnienia w Trakcie Urlopu Wychowawczego

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym jest chroniony przed zwolnieniem. Ochrona obowiązuje od dnia złożenia wniosku o urlop do dnia zakończenia urlopu. Możliwość zwolnienia pracownika w trakcie urlopu wychowawczego może nastąpić wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.

• Ochrona przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego
• Możliwość zwolnienia w trakcie urlopu wychowawczego
• Przepisy prawa

Ochrona przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym jest chroniony przed zwolnieniem. Ochrona obowiązuje od dnia złożenia wniosku o urlop do dnia zakończenia urlopu (Art. 186⁸ § 1 pkt 1 k.p.). Co do zasady wniosek o urlop wychowawczy należy złożyć na co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Nie oznacza to jednak, że jeżeli wniosek złożymy z dużym wyprzedzeniem np. kilku kilkumiesięcznym, to przez cały ten okres mamy zapewnioną ochronę. Kodeks pracy wskazuje, że w przypadku złożenia wniosku o urlop wychowawczy wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego wówczas ochrona przed wypowiedzeniem oraz rozwiązaniem umowy o pracę, zaczyna obowiązywać na 21 dni przed przejściem na urlop (Art. 186⁸ § 3 k.p.). Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że mówimy o ochronie zarówno przed wypowiedzeniem jak również rozwiązaniem umowy o pracę. Jeżeli zatem złożyliśmy wniosek o urlop wychowawczy z większym niż 21-dniowe wyprzedzeniem to pracodawca będzie mógł nam wypowiedzieć umowy o prace wyłącznie w przypadku jeżeli data rozwiązania tej umowy nie będzie przypadała w okresie ochronnym czyli w okresie urlopu wychowawczego lub w trakcie 21-dniowego okresu przed rozpoczęciem tego urlopu.

Możliwość zwolnienia w trakcie urlopu wychowawczego

Ochrona pracownika przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego nie jest ochroną absolutną. Istnieje kilka wyjątków kiedy firma może rozstać się z pracownikiem.

Przede wszystkim możliwe jest rozwiązanie umowy o prace w przypadku jeżeli wniosek o urlop wychowawczy zostanie złożony po otrzymaniu od pracodawcy wypowiedzenia (mówi o tym przepis Art. 186⁸ § 4 k.p.). W takim przypadku umowa o pracę rozwiąże się w terminie wskazanym w wypowiedzeniu.

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy jest również dopuszczalne w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika – mowa tu o zwolnieniu dyscyplinarnym (Art. 186⁸ § 2 k.p.).

Zwolnienie pracownika w okresie urlopu wychowawczego jest również możliwe na podstawie przepisów Ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Mówimy tu o sytuacji pracodawców którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników. Przepisy tej Ustawy dają dla pracodawcy możliwość zwolnienia pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym w przypadku tzw. zwolnień grupowych (Art. 5 ustawy) oraz zwolnień indywidualnych z przyczyn niedotyczących pracowników (Art. 10 ustawy). Orzecznictwa w tej sprawie dokonał Sad Najwyższy Uchwałą z dnia 15 lutego 2006 roku (II PZP 13/05). Należy przy tym pamiętać, że zwolnienie indywidualne będzie możliwe pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez związek zawodowy (o ile w danej firmie występuje a dany pracownik do takiego związku należy). Pamiętajmy również, że zarówno przy zwolnieniach grupowych jak również indywidualnych pracownik będzie miał prawo uzyskać odprawę.

Zwolnienie pracownika w okresie urlopu wychowawczego na podstawie wskazanych powyżej przepisów nie dotyczy pracowników którzy wystąpili o wychowawczy w wymiarze krótszym niż 3 miesiące. Zwolnienie takie jest możliwe wyłącznie jeżeli wystąpiliśmy o urlop powyżej 3 miesięcy. Wyjaśnienia jednocześnie wymaga czy występując o urlop wychowawczy w wymiarze dłuższym niż 3 miesiące jesteśmy chronieni przed zwolnieniem przez pierwsze 3 miesiące przebywania na tym urlopie. W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 grudnia 1996 r., (I PKN 39/96) oraz Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 listopada 2006 r. (II PK 52/06). Oba orzeczenia wskazują, że pracownik nie jest chroniony przed zwolnieniem przez pierwsze 3 miesiące przebywania na urlopie wychowawczym. W takim przypadku pracodawca może nas zwolnić w każdej chwili.

Na koniec należy wskazać (co jest oczywiste), że również rozwiązanie umowy o pracę w okresie urlopu wychowawczego może zawsze nastąpić z inicjatywy pracownika. Pracownik składa wypowiedzenie na podstawie którego stosunek pracy ulega rozwiązaniu.

Przepisy prawa

Kodeks pracy

Art. 186⁸

§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

1) udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu;
2) obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, rozwiązanie przez pracodawcę umowy jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

§ 3. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku, o którym mowa w § 1, wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego albo obniżonego wymiaru czasu pracy, zakaz, o którym mowa w § 1, zaczyna obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo obniżonego wymiaru czasu pracy.

§ 4. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku, o którym mowa w § 1, po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.

—

Uchwała Sądu Najwyższego

z dnia 15 lutego 2006 roku (II PZP 13/05).

„Przepisy art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 186¹ § 1 zdaniu drugim k.p.”

W obecnym brzmieniu Kodeksu Pracy przepisy Art. 186¹ § 1 o których mowa w powyższej uchwale znajdują się w Art. 186⁸.

—

Wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 11 grudnia 1996 r. I PKN 39/96

„Wypowiedzenie umowy o pracę w okresie pierwszych trzech miesięcy urlopu wychowawczego, w przypadku udzielenia pracownikowi tego urlopu na okres dłuższy niż trzy miesiące jest dopuszczalne, jeżeli zwolnienie z pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy (art. 1 ust. 1 i art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw – Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.)”.

—

Wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 21 listopada 2006 r. II PK 52/06

„skoro przesłanką dopuszczalności wypowiedzenia z przyczyn dotyczących pracodawcy, a w aktualnym stanie prawnym – z przyczyn niedotyczących pracownika – jest jedynie wymiar udzielonego urlopu (co najmniej 3 miesiące), przeto dopuszczalne w czasie trwania takiego urlopu wypowiedzenie stosunku pracy może być dokonane także przed upływem 3-miesięcznego okresu jego udzielenia”.